ZORAKİ EVLİLİK TİPLERİ
Analı kızlı ya da içli dışlı olarak da bilinir. Farklı cinsiyetten iki çocuğu olan, iki dulun hem kendilerinin hem de çocuklarının evlenmesidir. Doğu Anadolu ve Güney Doğu Anadolu’da sıklıkla görülmektedir. Dullardan ikisinin de farklı cinsten ve aynı sayıda evlenme çağına gelmiş veya küçük yaşlarda çocukları olursa, dulların ve çocukların gerçek veya sembolik olarak evlenmelerine taygeldi evliliği denmektedir. (Balaman, 2002; Yasa, 1962).
Abinin ölmesi üzerine ölen kişinin erkek kardeşinin dul kalan eşle; yani ölen kişinin kardeşinin, ölen abisinin eşiyle evlenmesine denmektedir. Doğu Anadolu ve Güney Doğu Anadolu’da sıklıkla görülmektedir. Doğu Anadolu ve Güney Doğu Anadolu’da uygulanması zorunlu olan töresel bir güç tarafından ölen kişinin kesinlikle abisi (büyük kardeş) değil kardeşi (küçük kardeş) ile evlenmesi baskısını yapmaktadır. Abi gelinin de abisi kabul edilip “nikah düşmez” olarak kabul edilmektedir. Bu evlilik türüne batı bölgelerimizde pek rastlanmamaktadır.
Eğer kardeş evliyse, kuma veya içli dışlı eşli olarak diye adlandırılır. İkinci eşe sadece dini nikah kıyılıp doğan çocuk birinci eşin nüfusuna kaydedilir. Bu eşlilik eş olacak kişilerin seçimi değil aile isteğiyle gerçekleşmektedir. Amaç; aile bütünlüğünü korumak ve çocukların ortada kalmasını engellemek ezilmesinin önüne geçmektir. Evlenen kadın o aileye katılmıştır artık ayrılmamalıdır. (Yasa, 1962; Poyraz Tacoğlu, 2011).
Özel kültürel bir adettir. Dul kalan erkeğin, eşinin kız kardeşiyle evlenmesidir. Öksüz kalan çocuklara üvey anne olarak seçilen teyzenin daha hoşgörülü olacağı düşüncesiyle rasyonalize edilmeye çalışılmaktadır. (Balaman, 2002).
Aralarında kan davası olan ailelerde kan bedeline karşı maddi mallar yanında kızlarının da verildiği evlilik türüdür. Yine leviratta olduğu gibi törece şekillendirilmiştir. Diğer zorla evliliklerde olduğu gibi yine Doğu ve Güney Doğu Anadolu bölgelerinde daha çok rastlanmaktadır. (Balaman, 2002).
Burada evlenenlerin rızası yoktur. Kan parası karşısında evlenme temelinde eğitimsizlik olan ilkel bir evlenme biçimidir. Bu evliliğin tek olumlu yanı kan davalarını bitirmesidir. (Sezen, 2005).
Başlık parası evlenecek gencin kız tarafına ödediği paraya denir. Nakit paranın yanı sıra altın, ev, bahçe, tarla ve hayvan olarak da verilebilmektedir. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin kırsal kesimlerinde yaygın olarak yapılır. (Balaman, 2002).
Hakkari’de “Kepir” Denizli-Aydın’da “Değişik Yapma” Doğu Anadolu-Güney Doğu Anadolu’da “Berdel” evliliği olarak bilinir. Evlilik yaşındaki iki erkeğin evlilik yaşındaki kız kardeşlerini birbiriyle değiştirmesidir. Genelde başlık parasından yoksun olma (fakir aileler için), ya da yüksek sosyoekonomik seviyedekiler için şeyh, ağalık gibi bağları daha da güçlendirmek amacıyla yapılır. Ailedeki etkililik ve çocuklar üzerindeki denetimi sağlamak amacıyla yapılır. (Balaman, 2002).
Ailelerin evliliğe karşı çıktığı durumlarda kız kaçırma yoluna gidilir. Bunda başlık parası istenmesi de etkilidir. (Balaman, 2002).
Karısı kısır olan veya erkek çocuk doğuramayan erkek, yeniden evlendirilmekte ve erkek birden fazla kadın ile çoğu kez aynı evde yaşamaktadır. Daha çok Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde görülmektedir. (Balaman, 2002).
Aralarında kan davası bulunan kimi aileler, karşı tarafın onurunu incitip, saygınlığını zedelemek amacıyla bu yola başvurmaktadırlar. (Balaman, 2002).
Birbirini çok seven eş, dost, komşu veya yakınların çocukları beşikteyken, beşiklerine birer kertme (işaret, bez) bağlayarak nişanı gerçekleştirmekte yani bebeklerin ileride birbiriyle evleneceği sözünü vermektedirler. (Balaman, 2002).
Türk Medeni Kanunu’nun 124. Maddesine göre; bireyler ebeveyn izni olmadan 18 yaşında evlenebilirken, ebeveyn izni varsa 17 yaşında da evlenebilmekte ve hatta mahkemeden alınan izin ile 16 yaşında dahi evlenebilmektedirler.
Analı kızlı ya da içli dışlı olarak da bilinir. Farklı cinsiyetten iki çocuğu olan, iki dulun hem kendilerinin hem de çocuklarının evlenmesidir. Doğu Anadolu ve Güney Doğu Anadolu’da sıklıkla görülmektedir. Dullardan ikisinin de farklı cinsten ve aynı sayıda evlenme çağına gelmiş veya küçük yaşlarda çocukları olursa, dulların ve çocukların gerçek veya sembolik olarak evlenmelerine taygeldi evliliği denmektedir. (Balaman, 2002; Yasa, 1962).
Abinin ölmesi üzerine ölen kişinin erkek kardeşinin dul kalan eşle; yani ölen kişinin kardeşinin, ölen abisinin eşiyle evlenmesine denmektedir. Doğu Anadolu ve Güney Doğu Anadolu’da sıklıkla görülmektedir. Doğu Anadolu ve Güney Doğu Anadolu’da uygulanması zorunlu olan töresel bir güç tarafından ölen kişinin kesinlikle abisi (büyük kardeş) değil kardeşi (küçük kardeş) ile evlenmesi baskısını yapmaktadır. Abi gelinin de abisi kabul edilip “nikah düşmez” olarak kabul edilmektedir. Bu evlilik türüne batı bölgelerimizde pek rastlanmamaktadır.
Eğer kardeş evliyse, kuma veya içli dışlı eşli olarak diye adlandırılır. İkinci eşe sadece dini nikah kıyılıp doğan çocuk birinci eşin nüfusuna kaydedilir. Bu eşlilik eş olacak kişilerin seçimi değil aile isteğiyle gerçekleşmektedir. Amaç; aile bütünlüğünü korumak ve çocukların ortada kalmasını engellemek ezilmesinin önüne geçmektir. Evlenen kadın o aileye katılmıştır artık ayrılmamalıdır. (Yasa, 1962; Poyraz Tacoğlu, 2011).
Özel kültürel bir adettir. Dul kalan erkeğin, eşinin kız kardeşiyle evlenmesidir. Öksüz kalan çocuklara üvey anne olarak seçilen teyzenin daha hoşgörülü olacağı düşüncesiyle rasyonalize edilmeye çalışılmaktadır. (Balaman, 2002).
Aralarında kan davası olan ailelerde kan bedeline karşı maddi mallar yanında kızlarının da verildiği evlilik türüdür. Yine leviratta olduğu gibi törece şekillendirilmiştir. Diğer zorla evliliklerde olduğu gibi yine Doğu ve Güney Doğu Anadolu bölgelerinde daha çok rastlanmaktadır. (Balaman, 2002).
Burada evlenenlerin rızası yoktur. Kan parası karşısında evlenme temelinde eğitimsizlik olan ilkel bir evlenme biçimidir. Bu evliliğin tek olumlu yanı kan davalarını bitirmesidir. (Sezen, 2005).
Başlık parası evlenecek gencin kız tarafına ödediği paraya denir. Nakit paranın yanı sıra altın, ev, bahçe, tarla ve hayvan olarak da verilebilmektedir. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin kırsal kesimlerinde yaygın olarak yapılır. (Balaman, 2002).
Hakkari’de “Kepir” Denizli-Aydın’da “Değişik Yapma” Doğu Anadolu-Güney Doğu Anadolu’da “Berdel” evliliği olarak bilinir. Evlilik yaşındaki iki erkeğin evlilik yaşındaki kız kardeşlerini birbiriyle değiştirmesidir. Genelde başlık parasından yoksun olma (fakir aileler için), ya da yüksek sosyoekonomik seviyedekiler için şeyh, ağalık gibi bağları daha da güçlendirmek amacıyla yapılır. Ailedeki etkililik ve çocuklar üzerindeki denetimi sağlamak amacıyla yapılır. (Balaman, 2002).
Ailelerin evliliğe karşı çıktığı durumlarda kız kaçırma yoluna gidilir. Bunda başlık parası istenmesi de etkilidir. (Balaman, 2002).
Karısı kısır olan veya erkek çocuk doğuramayan erkek, yeniden evlendirilmekte ve erkek birden fazla kadın ile çoğu kez aynı evde yaşamaktadır. Daha çok Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde görülmektedir. (Balaman, 2002).
Aralarında kan davası bulunan kimi aileler, karşı tarafın onurunu incitip, saygınlığını zedelemek amacıyla bu yola başvurmaktadırlar. (Balaman, 2002).
Birbirini çok seven eş, dost, komşu veya yakınların çocukları beşikteyken, beşiklerine birer kertme (işaret, bez) bağlayarak nişanı gerçekleştirmekte yani bebeklerin ileride birbiriyle evleneceği sözünü vermektedirler. (Balaman, 2002).
Türk Medeni Kanunu’nun 124. Maddesine göre; bireyler ebeveyn izni olmadan 18 yaşında evlenebilirken, ebeveyn izni varsa 17 yaşında da evlenebilmekte ve hatta mahkemeden alınan izin ile 16 yaşında dahi evlenebilmektedirler.
ZORAKİ EVLİLİK TİPLERİ
TÜİK 2018 yılı istatistiklerine göre (TÜİK, Nisan 2019; TÜİK Mart 2019); 16-17 yaş grubunda olan kız çocuklarının resmi evlenmelerinin toplam resmi evlenmeler içindeki oranı 2014 yılında %5,8 iken bu oran 2018 yılında %3,8’e düşmüştür. Bu oran, illere göre incelendiğinde; 2018 yılında Ağrı ilinin %14,8 ile kız çocuk evlenmelerinde en üst sırada yer aldığı görülmektedir. Bu ili, %14,1 ile Muş ve %12,5 ile Bitlis izledi. Kız çocuk evlenmelerinin toplam evlenmeler içindeki oranının en düşük olduğu iller ise %0,7 ile Bolu, %0,9 ile Trabzon ve Artvin olmuştur. Aynı istatistikleri 2018 yılındaki 553.202 evlilik yapıldığını, bu evliliklerdeki 1.029’unun erkek olduğunu, 20.779’unun ise kız çocuğu olduğunu ortaya koymaktadır. Yani kız çocukları erkek çocuklarına nazaran 20 kat daha fazla evlendirilmektedir. Çocuk evlilik oranının en yüksek oranlara sahip iller, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’da bulunmaktadır. Çocuk evlilik istatistikleri resmi olarak 16-17 yaş arasındaki çocuklar için yayınlanmaktadır, ancak 16 yaşından önceki çocuk evlilik verileri mevcut değildir.
Adalet Bakanlığı’nın 2017 yılı verilerine göre (Adalet Bakanlığı İstatistikleri, 2017); evlenme izni talebi ile Aile Mahkemelerinde açılan dava sayısı 8.581’dir ve davaların 7.384’ü tamamen veya kısmen kabul edilmiştir; Bu davaların en yüksek olduğu il, Türkiye’de Güneydoğu Anadolu’da bulunmaktadır. Erken yaşta evlilikler insan haklarının kullanılmasını engelleyen, kadının statüsünü düşüren ve çocukların başta eğitim olmak üzere temel haklarını ellerinden alan bir sorundur. Bu evlilikler toplumsal cinsiyet eşitliğini hedefleyen Türkiye’de mutlaka mücadele edilmesi gereken bir alandır. (TBMM Komisyon Raporu, 2009).
Analı kızlı ya da içli dışlı olarak da bilinir. Farklı cinsiyetten iki çocuğu olan, iki dulun hem kendilerinin hem de çocuklarının evlenmesidir. Doğu Anadolu ve Güney Doğu Anadolu’da sıklıkla görülmektedir. Dullardan ikisinin de farklı cinsten ve aynı sayıda evlenme çağına gelmiş veya küçük yaşlarda çocukları olursa, dulların ve çocukların gerçek veya sembolik olarak evlenmelerine taygeldi evliliği denmektedir. (Balaman, 2002; Yasa, 1962).
Abinin ölmesi üzerine ölen kişinin erkek kardeşinin dul kalan eşle; yani ölen kişinin kardeşinin, ölen abisinin eşiyle evlenmesine denmektedir. Doğu Anadolu ve Güney Doğu Anadolu’da sıklıkla görülmektedir. Doğu Anadolu ve Güney Doğu Anadolu’da uygulanması zorunlu olan töresel bir güç tarafından ölen kişinin kesinlikle abisi (büyük kardeş) değil kardeşi (küçük kardeş) ile evlenmesi baskısını yapmaktadır. Abi gelinin de abisi kabul edilip “nikah düşmez” olarak kabul edilmektedir. Bu evlilik türüne batı bölgelerimizde pek rastlanmamaktadır.
Eğer kardeş evliyse, kuma veya içli dışlı eşli olarak diye adlandırılır. İkinci eşe sadece dini nikah kıyılıp doğan çocuk birinci eşin nüfusuna kaydedilir. Bu eşlilik eş olacak kişilerin seçimi değil aile isteğiyle gerçekleşmektedir. Amaç; aile bütünlüğünü korumak ve çocukların ortada kalmasını engellemek ezilmesinin önüne geçmektir. Evlenen kadın o aileye katılmıştır artık ayrılmamalıdır. (Yasa, 1962; Poyraz Tacoğlu, 2011).
Özel kültürel bir adettir. Dul kalan erkeğin, eşinin kız kardeşiyle evlenmesidir. Öksüz kalan çocuklara üvey anne olarak seçilen teyzenin daha hoşgörülü olacağı düşüncesiyle rasyonalize edilmeye çalışılmaktadır. (Balaman, 2002).
Aralarında kan davası olan ailelerde kan bedeline karşı maddi mallar yanında kızlarının da verildiği evlilik türüdür. Yine leviratta olduğu gibi törece şekillendirilmiştir. Diğer zorla evliliklerde olduğu gibi yine Doğu ve Güney Doğu Anadolu bölgelerinde daha çok rastlanmaktadır. (Balaman, 2002).
Burada evlenenlerin rızası yoktur. Kan parası karşısında evlenme temelinde eğitimsizlik olan ilkel bir evlenme biçimidir. Bu evliliğin tek olumlu yanı kan davalarını bitirmesidir. (Sezen, 2005).
Başlık parası evlenecek gencin kız tarafına ödediği paraya denir. Nakit paranın yanı sıra altın, ev, bahçe, tarla ve hayvan olarak da verilebilmektedir. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin kırsal kesimlerinde yaygın olarak yapılır. (Balaman, 2002).
Hakkari’de “Kepir” Denizli-Aydın’da “Değişik Yapma” Doğu Anadolu-Güney Doğu Anadolu’da “Berdel” evliliği olarak bilinir. Evlilik yaşındaki iki erkeğin evlilik yaşındaki kız kardeşlerini birbiriyle değiştirmesidir. Genelde başlık parasından yoksun olma (fakir aileler için), ya da yüksek sosyoekonomik seviyedekiler için şeyh, ağalık gibi bağları daha da güçlendirmek amacıyla yapılır. Ailedeki etkililik ve çocuklar üzerindeki denetimi sağlamak amacıyla yapılır. (Balaman, 2002).
Ailelerin evliliğe karşı çıktığı durumlarda kız kaçırma yoluna gidilir. Bunda başlık parası istenmesi de etkilidir. (Balaman, 2002).
Karısı kısır olan veya erkek çocuk doğuramayan erkek, yeniden evlendirilmekte ve erkek birden fazla kadın ile çoğu kez aynı evde yaşamaktadır. Daha çok Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde görülmektedir. (Balaman, 2002).
Aralarında kan davası bulunan kimi aileler, karşı tarafın onurunu incitip, saygınlığını zedelemek amacıyla bu yola başvurmaktadırlar. (Balaman, 2002).
Birbirini çok seven eş, dost, komşu veya yakınların çocukları beşikteyken, beşiklerine birer kertme (işaret, bez) bağlayarak nişanı gerçekleştirmekte yani bebeklerin ileride birbiriyle evleneceği sözünü vermektedirler. (Balaman, 2002).
Türk Medeni Kanunu’nun 124. Maddesine göre; bireyler ebeveyn izni olmadan 18 yaşında evlenebilirken, ebeveyn izni varsa 17 yaşında da evlenebilmekte ve hatta mahkemeden alınan izin ile 16 yaşında dahi evlenebilmektedirler.
